Životni vek potomstva povezan je sa BMI majke pre trudnoće, rezultat je novih istraživanja objavljenih u časopisu BMC Medicine.
Potomci žena sa visokim BMI (body mass index – indeks telesne mase) pre trudnoće, mogu imati kraći životni vek!
autor: mr ph. Aleksandra Dumić
Istraživači sa Univerziteta Hasselt u Belgiji objavili su rezultate studije koji govore da je predviđeni životni vek deteta jako povezan sa indeksom telesne mase majke pre trudnoće.
Veći indeks telesne mase pre trudnoće u korelaciji je sa kraćom dužinom telomera kod novorođenčadi koje su indikatori ukupnog životnog veka individue.
Telomere su bitan deo ljudskih ćelija koje utiču na brzinu starenja ćelija. Slično kao što plastika na krajevima pertli sprečava pertle da se istanje i izgube svoju funkciju, telomere su kape na krajevima svakog DNK lanca koje sprečavaju DNK lanace da se oštete.
Ćelije se obnavljaju i tkiva rastu u procesu ćelijske replikacije a ovo je proces koji se u najvećem broju ćelija ljudskog organizma ponavlja tokom celog života. Svaki put kad se ćelija replikuje, dok DNK ostaje netaknut, telomere postaju sve kraće.
Duže telomere omogućavaju ćelijama da se više puta replikuju. U nekom momentu tokom života, telomere postaju suviše kratke da bi obavljale svoju funkciju, što dovodi do starosti ćelije pa ćelije gube svoju funkciju i ulaze u procese ćelijske smrti.
Telomere se, dakle, skraćuju sa godinama. Međutim, one mogu da se skrate i usled stresa, pušenja, nedostatka vežbanja, i loše ishrane.
Skraćivanje telomera je uključeno u sve aspekte procesa starenja na ćelijskom nivou; kratke telomere su povezane sa prevremenim starenjem ćelija a dužina telomera predstavlja biološku starost nekog pojedinca u odnosu na hronološku starost osobe.
U ranijim studijama definisan je odnos između dužine telomera kod odraslih i bolesti koje su u vezi sa starenjem, kao što su kardiovaskularne bolesti, dijabetes tip 2, kao i odnos dužine telomera sa povećanom smrtnošću.
Sada, u novoj studiji objavljenoj u časopisu BMC Medicine istraživači su ispitivali dužine telomera kod novorođenčadi i njihovu povezanost sa indeksom telesne mase majki pre začeća. Cilj istraživanja je bio da se procene mogući efekti gojaznosti majki na dužinu telomera novorođenčadi i životni vek.
Merenja su vršena na DNK iz krvi pupčane vrpce novorođenčeta i DNK placente.
„U poređenju sa novorođenčadi majki sa normalnim BMI, novorođenčad gojaznih žena su starija na molekularnom nivou, jer dužine telomere koja je kraća označava da njihove ćelije imaju kraći životni vek“,
kaže prof Tim Navrot, jedan od glavnih autora studije.
„Dakle, održavanjem normalnog indeksa telesne mase tokom reproduktivnog perioda žene može se promovisati molekularna dugotrajnost deteta.“
Dužine telomera su merene u 743 uzoraka krvi iz pupčane vrpce i 702 uzorka tkiva placente kod novorođenčadi majki koje su uključene u kohortnu studiju koja je sprovođena u Belgiji. 743 žene koje su učestvovale u istraživanju bile su starosti od 17-44, a prosečan BMI pre trudnoće bio je 24.1.
Rezultati studije su pokazali da porast BMI za jednu jedinicu skraćuje život potomstva od 1-2 godine.
Prethodna istraživanja su pokazala da ljudi obično gube oko 32.2 – 45.5 baznih parova telomera godišnje u adultnom dobu. Ova studija je pokazala da su telomere novorođenčeta kraće za oko 50 baznih parova za svako povećanje BMI majke za jednu jedinicu. Skraćenje dužine telomera od 50 baznih parova ekvivalentno je dužini koja se obično gubi u toku 1.1-1.6 godina života, što može decu sa kraćim telomerama staviti u veći rizik od hroničnih bolesti u odraslom dobu, kao što su bolesti srca i dijabetesa tip 2.
Koautor studije dr Dries Martens, napominje da je tim odbacio razne druge faktore koji mogu biti potencijalno u vezi sa dužinama telomera, uključujući i starost roditelja, socio-ekonomski status, etničku pripadnosti, pušački status majki, pol novorođenčadi, i porođajne težine.
„Pre naše studije, nije bilo dokaza o povezanosti između BMI majke pre trudnoće i dužine telomera novorođenčadi, iako meta-analize ukazuju na povezanost BMI i dužine telomera kod odraslih“, kaže prof Navrot.
„Naši rezultati donose veću količinu dokaza da su visoki BMI majki povezani sa fetalnim programiranjem, što bi moglo dovesti do izmenjenog razvoja fetusa i kasnijih bolesti opasnih po život. Zdravstveni uticaj naših nalaza od izuzetnog je značaja za široku javnost s obzirom na činjenicu da je oko 30% žena u reproduktivnom periodu u bogatim društvima gojazno,“ kaže prof Tim Navrot.
Ograničenje studije može da bude nedostatak podataka o očinskim BMI jer su prethodne studije pokazale nasledne promene u ekspresiji gena povezanih sa težinom oca i novorođenčadi.
