Paraliza facijalnog nerva

Paraliza facijalnog nerva ispoljava se iznenadnom i jednostranom slabošću mišića lica. Tačan uzrok nije poznat i smatra se da nastaje zbog zapaljenja i otoka samog nerva. Simptomi se povlače tokom nekoliko nedelja, u najvećem broju slučajeva u potpunosti.

Facijalni nerv je VII kranijalni nerv (n.facialis) koji inerviše mimičnu muskulaturu. Kao rezultat otoka i zapaljenja nerva nastaje iznenadna slabost mišića jedne polovine lica. Simptomi se uglavnom razvijaju u toku nekoliko sati. Često se dešava da se osoba ujutro probudi sa karakterisičnim izgledom „kao da je polovina lica pala”.

Zatvaranje oka na zahvaćenoj strani je otežano ili nemoguće kao i osmeh. Zbog spuštenog ugla usana moguće je nekontrolisano oticanje pljuvačke (balavljenje). Na zahvaćenoj strani može se javiti povećana osetljivost na zvuk, a smanjena za ukus. Nije retka ni glavobolja kao i jednostrani bol u vilici ili predelu uha. Lučenje suza i pljuvačke najčešće je smanjeno.

REZULTAT UKLJEŠTENJA NERVA

Zašto nastaje paraliza facijalnog nerva nije razjašnjen. Paraliza facijalnog nerva se najčešće povezuje s izlaganjem virusnoj infekciji. Kao mogući uzročnici navode se herpes simplex virus i herpes zoster kao i virusi mononukleoze, gripa, koksaki, rubeole, citomegalo… Paraliza nastaje kao rezultat uklještenja, zbog zapaljenja otečenog nerva na mestu njegovog prolaska kroz uzak koštani kanal. Osim što inerviše mimičnu muskulatruru facijalni nerv utiče na lučenje suza, pljuvačke, čulo ukusa i sluha (slušne koščice).

PARALIZA JE PROLAZNA

Može se javiti u bilo kojoj životnoj dobi, češća je kod dijabetičara, kod osoba s infekcijom gornjih disajnih puteva i trudnica u poslednjem trimestru trudnoće. U najvećem broju slučajeva paraliza facijalnog nerva je prolazna.

Simptomi postepeno nestaju tokom nekoliko nedelja, a potpun oporavak nastupa u toku 6 meseci. Paralza se veoma retko ponavljano javlja.

Kod najtežih oblika zbog nepovratnog oštećenja nerva doživotno zaostaju simptomi paralize. Zbog poremećaja u oporavku nerva moguće je da nastanu nevoljne kontrakcije neke grupe mišića dok se voljno pokreće druga grupa (npr. nevoljno zatvaranje oka pri smejanju).

Teška komplikacija je i oštećenje oka na zahvaćenoj strani zbog nepotpunog zatvaranja kapka i smanjenog lučenja suza.

KAKO SE DIJAGNOSTIKUJE?

Dijagnoza se postavlja neurološkim pregledom – ispitivanjem funkcije sedmog kranijalnog nerva. Ukoliko postoji sumnja na neko specifično oboljenje kao uzrok neurološki pregled se može dopuniti elektromioneurografijom (EMNG), magnetnom rezonancom ili kompjuterizovanom tomografijom.

Moždani udar, tumor centralnog nervnog sistema, povreda lobanje, infekcije i Lajmska bolest mogu imati simptome slične paralizi facijalnog nerva.

LEČENJE

Ne postoji specifična terapija za lečenje paralize facijalnog nerva. U prvim danima primenjuju se kortikosteroidi da bi se smanjio otok nerva, a na taj način i pristisak na njega na mestu prolaska kroz koštani kanal. Rezultati primene antivirusnih lekova su neujednačeni. Najčešće se koriste kod jako izražene paralize.

Fizikalna terapija pomaže da ne nastanu kontrakture mišića. Zbog rizika od oštećenja facijalnog nerva hirurgija se primenjuje samo u retkim slučajevima trajne paralize. Bol se smanjuje analgeticima i primenom vlažnih toplih obloga nekoliko puta dnevno. Dodatak vitamina B grupe može olakšati oporavak nerva.

Neophodna je zaštita oka čiji se kapak ne može zatvoriti. Ovo se postiže primenom veštačkih suza, kapi i krema za vlaženje očiju. U slučaju infekcije uz dodatkak antibiotika. Za sprečavanje mehaničke povrede savetuje se nošenje zaštitnih naočara danju i zatvaranje oka flasterom noću.