Mio-inozitol je jedna od devet različitih vrsta inozitola, supstance o čijem se značaju poslednjih godina sve više govori. Ističe se njegova uloga u suplementarnoj terapiji širokog spektra medicinskih stanja, uključujući metaboličke poremećaje i poremećaje raspoloženja.
autor: dr Aleksandar Babić
Šta je inozitol, gde se sve može naći i kako deluje
Inozitol se označava kao vitamin B8, ali je to vrsta šećera koja utiče na osetljivost ćelija na insulin i nekoliko hormona povezanih sa raspoloženjem i psihičkom sferom. Prirodno se nalazi u dinjama, citrusnom voću i mnogim namirnicama bogatim vlaknima, poput pasulja, smeđeg pirinča, kukuruza, semena susama i pšeničnih mekinja. Inozitol ima i antioksidativno dejstvo protiv štetnih efekata slobodnih radikala u mozgu, cirkulatornom sistemu i drugim telesnim tkivima.
Pominje se njegovo korisno delovanje u odnosu na nekoliko stanja:
- metabolički sindrom,
- sindrom policističnih jajnika (PCOS),
- dijabetes,
- visok holesterol,
- anksioznost,
- depresija,
- Alchajmerova bolest.
Međutim, potrebna su dodatna istraživanja za neka od pomenutih dejstava.
Mio-inozitol i D-hiro-inozitol
Mio-inozitol je supstanca koja se u ljudskom telu proizvodi iz glukoze, a prirodno se nalazi u mnogim namirnicama kao što su voće, žitarice, orasi i pasulj. Mio-inozitol je uključen u metabolizam, transport i razgradnju glukoze i njeno pretvaranje u glikogen. Značajan je faktor koji učestvuje u aktivaciji i osetljivosti ćelija na insulin. Mio-inozitol je i neposredan prekursor druge vrste inozitola, D-hiro-inozitola, koji u interakciji sa određenim šećerima u telu stvara inozitol fosfoglikane. Oni igraju važnu ulogu u posredovanju i delovanju insulina. Niski nivoi mio-inozitola, D-hiro-inozitola i inozitol fosfoglikana primećeni su kod osoba sa insulinskom rezistencijom i PCOS.
Sindrom poličističnih jajnika
Termin „sindrom policističnih jajnika“ (PCOS) opisuje složen metabolički poremećaj sa nizom simptoma. Dijagnostikuje se na osnovu postojanja dva od tri definisana faktora:
- hiperandrogenizam (klinički ili biohemijski), tj. povećano lučenje i delovanje muških polnih hormona,
- poremećaj ovulacije, tj. hronične anovulacije (često praćene poremećajem menstrualnog ciklusa) i
- policistični izgled jajnika, koji se utvrđuje ultrazvučnim pregledom.
Poreklo poremećaja i uzrok nastanka još uvek nisu jasni i verovatno nastaje kao kombinacija genetskih faktora i faktora okoline. PCOS negativno deluje na različite organske sisteme što rezultuje sa nekoliko zdravstvenih komplikacija koje mogu uključivati:
- menstrualnu disfunkciju,
- neplodnost,
- pobačaj,
- akne,
- masnu kožu,
- depresiju,
- gojaznost,
- hirzutizam,
- gubitak kose,
- insulinsku rezistenciju i
- povećan rizik od metaboličkog sindroma, kardiovaskularnih bolesti i bezalkoholne masne promene jetre.
Terapija sindroma poličističnih jajnika
Dobru osnovu i početak svake terapije sindroma policističnih jajnika čini promena u načinu ishrane i stila života. Cilj je postizanje korekcije telesne težine i indeksa telesne mase (BMI), poboljšanje nivoa šećera u krvi i normalizacija funkcije insulina, uspostavljanje hormonske ravnoteže i poboljšane funkcije jajnika. Pacijentkinje u velikoj meri imaju značajno poboljšanje simptoma korekcijom dijetetskih navika i povećanjem fizičke aktivnosti, uz primenu suplemenata kao što je mio-inozitol sam ili u kombinaciji sa folnom kiselinom.
Mio-inozitol u terapiji poličističnih jajnika
Kod žena sa PCOS, mio-inozitol:
- poboljšava osetljivost na insulin i smanjuje nivo insulina,
- dovodi do smanjenja nivoa muških polnih hormona,
- dovodi do ponovnog uspostavljanja ovulacije,
- dovodi do regulacije ciklusa i povećanja plodnosti.
Istraživanja pokazuju da mio-inozitol ima ulogu u poboljšanju simptoma PCOS i pratećih tegoba i daje pozitivne rezultate u odnosu na postupak vantelesne oplodnje i smanjenje učestalosti gestacijskog dijabetesa.
Upotrebom 2×2g mio-inozitola + 2×200 mg folne kiseline dnevno, kod žena sa PCOS, kod čak 70% njih obnovljena je ovulacija i uspostavljeni su redovni ciklusi, a preko 15% žena je ostvarilo trudnoću. Takođe, dolazi do pada nivoa testosterona i poboljšanja nivoa progesterona nakon 3 meseca upotrebe. Kod primene pomenute kombinacije mio-inozitola i folne kiseline u okviru postupka vantelesne oplodnje, smanjena je količina lekova potrebnih za postupak stimulacije, a povećan broja kvalitetnih embriona i samog broja uspostavljenih trudnoća. Smanjen je broj pobačaja. Primena mio-inozitola u trudnoći povoljno deluje na smanjenje rizika od gestacijskog dijabetesa kod gojaznih i trudnica sa prekomernom težinom, kao i žena sa PCOS ili porodičnom istorijom dijabetes melitusa tipa 2.
Iako su potrebna dodatna ispitivanja i studije, postoje značajna saznanja o mio-inozitolu kao suplementu čija je upotreba bezbedna, sa minimumom neželjenih efekata i pozitivnom ulogom u očuvanju zdravlja žena.
